Τι είναι το φαινόμενο groupthink και πώς επηρεάζει την ομάδα μιας επιχείρησης; Πού πρέπει να δώσετε βάρος για να αυξήσετε την ομαδικότητα και να διαχειρίζεστε κατάλληλα το προσωπικό σας;

Η Jennie Kamaradou, εργασιακή ψυχολόγος που ειδικεύεται στη διαχείριση προσωπικού και ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων, σας έχει την απάντηση. Πριν όμως φτάσουμε στη λύση ενός προβλήματος, πρέπει να κατανοήσουμε το ίδιο το πρόβλημα.

Τι είναι το groupthink;

Πρόκειται για ένα ψυχολογικό φαινόμενο, το οποίο είναι γνωστό και ως φαινόμενο ομαδικής σκέψης ή  αγελαίας. Συμβαίνει όταν τα μέλη μιας ομάδας, όχι μόνο επαγγελματικής, παρουσιάζουν έντονη επιθυμία συναίνεσης σε τέτοιο βαθμό, που καταλήγουν να εγκαταλείπουν την κοινή λογική. Τη λογική δηλαδή που υπαγορεύει μια ρεαλιστική εκτίμηση εναλλακτικών τρόπων δράσης, την κριτική σκέψη ή θεώρηση μιας άποψης και φυσικά, τη διατύπωση λιγότερο αρεστών πεποιθήσεων.

Δηλαδή, σε αυτό το φαινόμενο, τα μέλη μιας ομάδας δίνουν συνήθως προτεραιότητα στην απόκτηση συναίνεσης από το υπόλοιπο γκρουπ. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, πολύ πιθανόν να αγνοήσουν τις σκέψεις ή τις πεποιθήσεις τους, για να μπορέσουν να υιοθετήσουν την κοινή γνώμη της ομάδας.

Πότε διαγνώστηκε ο όρος και γιατί;

Ο όρος groupthink, με τη σύγχρονη έννοιά του, επινοήθηκε το 1971 από τον κοινωνικό ψυχολόγο Yale Irving Janis. Γράφοντας στις σελίδες του περιοδικού Psychology Today, προσπάθησε να διαπιστώσει τις αιτίες που οδηγούν μία ομάδα, αποτελούμενη από έξυπνους ανθρώπους, να λαμβάνει ζημιογόνες αποφάσεις.

Τι είναι η ποικιλομορφία της ομάδας (diversity);

Ποικιλομορφία της ομάδας είναι ένα χαρακτηριστικό που προέρχεται από το κατά πόσο τα μέλη μιας ομάδας, διαφέρουν και ξεχωρίζουν σε προσωπικό, επαγγελματικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Δηλαδή,  ανθρώπους με διαφορετικά πολιτιστικά υπόβαθρα, ξεχωριστά lifestyle, ενδιαφέροντα κ.α.

Για έναν επιτυχημένο ηγέτη ή manager, η διαχείριση αυτής της ποικιλομορφίας αναφέρεται σε οργανωτικές δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση της μεγαλύτερης ένταξης των εργαζομένων από διαφορετικά υπόβαθρα στη δομή ενός οργανισμού μέσω συγκεκριμένων πολιτικών και προγραμμάτων. Ως απάντηση στην αυξανόμενη ανάγκη για καινοτομία και παραγωγικότητα, θέτονται συγκεκριμένες στρατηγικές διαχείρισης ποικιλομορφίας. Δηλαδή, η επιδίωξη μιας ομάδας όπου τα μέλη δεν «μοιάζουν» μεταξύ τους.

 Δείτε πώς να ενισχύσετε την ηγετική σας συμπεριφορά.

Πότε εμφανίζεται το φαινόμενο του groupthink σε μια επιχείρηση;

Η αρμονία είναι σαγηνευτική και μας κάνει να αισθανόμαστε καλά και πετυχημένα. Όλοι θέλουμε να είμαστε ομαδικοί και να δείχνουμε ότι σεβόμαστε τους άλλους. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα αρκετές φορές να συμμορφωνόμαστε με την επικρατέστερη γνώμη της ομάδας. Καταστέλλουμε τις εσωτερικές μας αμφιβολίες και δεν εκφράζουμε αρκετά τη γνώμη και την οπτική μας.

Αυτό με τη σειρά του βοηθά τις δυνατές δυνατές φωνές να ξεπερνούν τις πιο ήσυχες, η δημιουργική διαφωνία να καταρρίπτεται και εν τέλει, η συζήτηση να μονοπωλείται. Το αποτέλεσμα μερικές φορές είναι καταστροφικό σε σχέση με τις αποφάσεις που λαμβάνονται.

Γιατί συμβαίνει;

Το Groupthink ουσιαστικά είναι μια προκατάληψη που πλήττει τις ομάδες. Δεν λειτουργεί συνειδητά, ως μια πεποίθηση, αλλά ως μια αόρατη πίεση για συμμόρφωση. Η οποία προκύπτει μάλιστα αυθόρμητα στη στιγμή, επηρεάζοντας την κρίση των ανθρώπων χωρίς καν να γνωρίζουν ότι επηρεάζονται.

Με άλλα λόγια, είναι μια ασυνείδητη προκατάληψη – και αυτό την καθιστά τόσο επικίνδυνη. Κάθε ομάδα που λαμβάνει αποφάσεις ως ομάδα είναι ευάλωτη στο groupthink. Ευτυχώς όμως, υπάρχει ένα αντίδοτο: ονομάζεται ποικιλομορφία των μελών (diversity).

Πώς μπορεί η ποικιλομορφία των μελών να βοηθήσει στη μείωση της συλλογικής σκέψης (groupthink);

Μελέτες δείχνουν ότι ομάδες με μέλη που είναι διαφοροποιημένα μεταξύ τους, είναι πιο «έξυπνες» και ικανές να ξεπεράσουν τις ομοιογενείς ομάδες, ειδικά σε εργασίες που είναι δημιουργικές, μη γραμμικές ή πολύπλοκες. 

Όταν είμαστε μέλη μιας ομάδας που ταιριάζουμε, αισθανόμαστε ευχάριστα και η συνεργασία είναι αρμονική, άλλα δεν προκαλεί ο ένας αρκετά την σκέψη του άλλου. Είναι σημαντικό για τη δημιουργία καινοτόμων ιδεών να υπάρχει αντίθεση στις απόψεις και στην οπτική.

Γιατί οι διαφορετικές ομάδες είναι πιο έξυπνες;

Η ανωτερότητα μιας ομάδας συχνά οφείλεται στην ποικιλομορφία των μελών της. Οι ομάδες με μέλη που είναι διαφοροποιημένα, είναι πιο έξυπνες ακριβώς επειδή αισθάνονται πιο άβολα.

Όταν συγκεντρώνουμε ανόμοια άτομα, αναστατώνεται η ισορροπία και μπορεί ακόμη και να προκληθεί τριβή και ένταση. Αλλά αυτή η δυσφορία είναι που εμποδίζει την ομάδα να πέσει σε μια αδικαιολόγητη συναίνεση. Αντ ‘αυτού, η ομάδα αξιολογεί τις πληροφορίες πιο προσεκτικά και λαμβάνει εξυπνότερες, πιο ισορροπημένες αποφάσεις. Στο τέλος, η ποικιλομορφία μπορεί να κάνει τη μετάβαση πιο δύσκολη αλλά γι’ αυτό είναι και τόσο χρήσιμη.

 Τι να κάνω με την υπάρχουσα ομάδα μου στην επιχείρησή μου;

Η διαχείριση προσωπικού σε μια επιχείρηση, είναι μια απαιτητική διαδικασία. Σκεφτείτε πως εάν η δυναμική της υπάρχουσας ομάδας σας είναι έντονη και υπάρχουν πολλές αντιθέσεις, θεωρήστε ότι έχετε καλό «υλικό» για να συνεργαστείτε. Η προσπάθεια που πρέπει να κάνετε είναι να δημιουργήσετε μια ροή επικοινωνίας που να περιλαμβάνει τον σεβασμό και ένταξη όλων ισότιμα.

Εάν η δυναμική της υπάρχουσας ομάδας σας είναι αρμονική, τότε θα ήταν καλή ιδέα να «ανακατέψετε» λίγο την ομάδα προσθέτοντας άτομα ή εξωτερικούς συνεργάτες που έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης.

“Σε μια ποικιλόμορφη ομάδα η ισότιμη ένταξη είναι το κλειδί για την επιτυχία.”

Ενώ η ποικιλομορφία είναι η αναπαράσταση των διαφορών, η ισότιμη ένταξη αναφέρεται στη χρήση αυτής της ποικιλομορφίας στις οργανωτικές προσπάθειες ώστε να υπάρχει αίσθημα δικαιοσύνης και συμμετοχής από όλους.

Για να προσφέρει ο καθένας τον καλύτερο εαυτό του, πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί η αίσθηση της συμμετοχής. Η αίσθηση της συμμετοχής οδηγεί σε μεγαλύτερη εμπλοκή και δημιουργικότητα στον χώρο εργασίας και είναι βασική ψυχολογική ανάγκη.

Η ισχυρή ηγεσία επιτρέπει την ποικιλομορφία και την ένταξη

Η ποικιλομορφία των μελών και η ισότιμη ένταξη αντιμετωπίζονται συχνά ως θεωρίες. Αλλά για να συμβεί πραγματική αλλαγή, κάθε ξεχωριστός ηγέτης (manager) πρέπει να δώσει αξία σε αυτές τις έννοιες και να δημιουργήσει τις κατάλληλες διαδικασίες εφαρμογής τους.

Μάθετε για τα πιο βασικά είδη ηγεσίας.

Αν διαθέτετε τις κατάλληλες γνώσεις και έχετε εντοπίσει την επαγγελματική σας ταυτότητα και το ηγετικό σας στυλ, θα είστε σε θέση να δημιουργήσετε την ομάδα που θα προσφέρει στην ανάπτυξη της επιχείρησής σας. Για να το καταφέρετε αυτό, μπορείτε να κάνετε το Ψυχομετρικό Τεστ Quintax, το οποίο μάλιστα θα σας δώσει λύσεις προσαρμοσμένες στις δικές σας ανάγκες.

Αν στοχεύετε στην καλύτερη διαχείριση προσωπικού και την αύξηση της ομαδικότητας και της παραγωγικότητας, επικοινωνήστε μαζί μας στην ιστοσελίδα www.jenniekamaradou.com ή κλείστε μια δωρεάν συμβουλευτική με την Jennie Kamaradou για να αναπτύξετε σωστά τις ηγετικές σας ικανότητες.